شقاق در نوزادان، زمانی اتفاق می‌افتد که مخاط مقعد با مدفوع سفت و خشک، بیش از ظرفیت طبیعی آن کشیده شده و دچار پارگی، ترک یا زخم شود. پارگی یا ترک منجر به اسپاسم عضله اسفنکتر داخلی می‌شود. اسپاسم به دلیل حرکات روده می‌تواند شدت بیشتری پیدا کند و شقاق را تبدیل به بیماری مزمن کند.
علت درد فیشر نوزادی، فاصله‌گرفتن لبه‌های پارگی یا ترک به دلیل اسپاسم عضله اسفنکتر داخلی (زیر مخاط) است. به‌خاطر وجود فاصله در بین لبه‌های ترک، دوره درمان بیشتر است. التهاب، قرمزی، سوزش، خارش، زخم، خونریزی متداول‌ترین علائم شقاق در بچه‌ها هستند.
از جمله راه‌های درمان شقاق مقعدی نوزاد می‌توان به بهبود تغذیه، استفاده از پماد، شربت‌های خوراکی، استفاده از مکمل‌های غذایی، لیزر اشاره کرد. باتوجه‌به اهمیت سلامت کودک توصیه علمی این است که از راهنمایی متخصصان استفاده کنید تا دچار عواقب جبران‌ناپذیر نشوید. شما می‌توانید با دکتر قمری متخصص درمان بیماری‌های مقعدی مشاوره بگیرید.
| دلایل | دفع سخت مدفوع، برنامه غذایی کم فیبر، اسهال و استفراغ شدید، نقص در ساختار مقعد |
| علائم | درد مقعد، خارش، سوزش، قرمزی و التهاب پوست |
| بهترین روش درمان | درمان خانگی، دارویی، لیزر |
علت شقاق در نوزادان
علت شقاق در کودکان و نوزادان می‌تواند متفاوت باشد؛ اما عوامل زیر درصد ابتلا را افزایش می‌دهد:
- دفع سخت مدفوع به همراه زور (یبوست)
- برنامه غذایی با فیبر کم
- اسهال شدید
- بیماری التهابی در ناحیه مقعد
- بیماری التهابی روده
- نظافت ناحیه مقعد با دستمال‌های نامناسب
- نقص در ساختار مقعد
علائم شقاق در نوزادان
بسته به‌شدت بیماری، علائم شقاق در نوزادان و کودکان می‌تواند متفاوت باشد. در لیست زیر به معرفی بخشی از علائم پرداختیم:
- درد مقعدی: نوزادانی که در زمان دفع مدفوع یا بعد از آن، احساس ناراحتی و درد در ناحیه مقعد دارند، ممکن است به فیشر مقعدی دچار شده باشند.
- خارش: رفتار کودک تغییر می‌کند و مدام در حال خارش ناحیه مقعد است.
- خونریزی: شقاق در بچه‌ها می‌تواند همراه با خونریزی باشد. خون ممکن است در مدفوع، روی کاغذتوالت، یا روی لباس کودک مشاهده شود.
- قرمزی و التهاب: مقعد کودک ممکن است قرمز و ملتهب شود. این التهاب می‌تواند با سوزش و تحریک در این منطقه همراه باشد.
- مشکلات دفع: کودک ممکن است تخلیه مدفوع دشواری داشته باشد. این مشکل به دلیل درد و استرس مرتبط با بیماری است.
- تغییر در الگوی تغذیه: تجربه درد و ناراحتی در هنگام تخلیه مدفوع برای کودک ناخوشایند است، به همین خاطر تمایلی به خوردن غذاهای سفت و سرشار از فیبر را ندارد.
راه های درمان شقاق مقعدی در کودکان
راه های درمان شقاق مقعدی در کودکان بسته به‌شدت آن شامل بهبود تغذیه، استفاده از پماد، شربت‌های خوراکی، استفاده از مکمل‌های غذایی، لیزر است. گاهی اوقات فیشر خودبه‌خود بهبود می‌یابد؛ اما نباید از این موضوع سرسری گذشت. در ادامه به توضیح راه های درمان شقاق در بچه‌ها پرداختیم:
- لیزر
به دلیل تسریع فرایند التیام و بهبود بیماری، درمان شقاق مقعدی با لیزر توصیه می‌شود. البته این روش وقتی تجویز می‌شود که شدت بیماری زیاد شده باشد یا درمان‌های دیگر بی‌نتیجه باشند.
نور لیزر به شکل دقیق و کنترل شده بر روی منطقه شقاق مقعدی تمرکز می‌کند. این نور لیزر به پوست و بافت‌های زیرین آن انرژی می‌دهد و باعث ترمیم و بهبود شقاق می‌شود.
- پماد درمانی شقاق
پمادها عموماً شامل مواد ضدالتهاب، مرطوب‌کننده و تسکین‌دهنده هستند و به کاهش التهاب، درد و التیام شقاق مقعدی کودک کمک می‌کنند. انواع مختلفی از پماد تجویز می‌شود که باید پس از معاینه در نسخه دکتر بنویسد.
- خوردن مواد غذایی با فیبر بالا
فیبر به‌عنوان یک ماده مهم در نرم کردن مدفوع عمل می‌کند که می‌تواند به کاهش فشار و تنش در منطقه مقعدی کمک کند. سبزیجاتی مانند اسفناج، کلم، بروکلی، هویج و کدو یا زردچوبه، میوه‌های تازه و پر فیبر مانند سیب، موز، خرما، آلو، آلبالو و زردآلو یا جو دوسر برای افزایش فیبر توصیه می‌شوند.
درمان خانگی شقاق در نوزادان (کودکان)
گاهی اوقات روش‌های خانگی برای درمان شقاق در کودکان مؤثر هستند. اما اگر متوجه خون در مدفوع بچه شدید یا اگر حرکات روده او آن‌قدر دردناک است که از دستشویی رفتن خودداری می‌کند، حتماً برای معاینه به پزشک مراجعه کنید.
- اولین و مهم‌ترین درمان خانگی، برنامه غذایی با فیبر بالا است. غذاهای تند، فست‌فود و مواد فاقد فیبر را از برنامه غذایی حذف کنید.
- نوشیدن مایعات کودک را کنترل و او را تشویق به آب‌خوردن کنید.
- حمام آب گرم تا 20 دقیقه در روز
نکته مهم در درمان شقاق نوزاد و کودک این است که به‌هیچ‌عنوان به سراغ توصیه‌های متفرقه از دوست و آشنا نروید و حتماً از پزشک مجرب برای درمان مشورت بگیرید. برای ارتباط با آقای دکتر قمری جراح عمومی و متخصص درمان بیماری‌های مقعدی می‌توانید با شماره 09031252295 تماس بگیرید.
راه های پیشگیری شقاق در بچه ها
پیشگیری 100 درصدی وجود ندارد اما با رعایت اصول خاصی احتمال ابتلا به شقاق مقعدی در کودکان و نوزادان کم می شود. چند راه برای پیشگیری در زیر لیست شده اند:
- رژیم غذایی مناسب: استفاده بیشتر از مواد غذایی حاوی فیبر هستند؛ مانند میوه‌ها، سبزیجات و محصولات غله برای جلوگیری از یبوست.
- نظافت مقعد با آب: شستشو با آب و عدم استفاده از صابون منجر به کاهش ریسک التهاب و تحریک مقعد می‌شود.
- توجه به تخلیه مداوم: به دلیل سن کم کودکان و عدم توجه به روتین دفع، ممکن است نیاز به یادآوری داشته باشند.
- توضیح و آموزش: به کودک توضیح دهید که بیش از حد برای تخلیه زور نزند. برای تخلیه آسان‌تر زاویه بهتر برای دفع را به او آموزش دهید.
سؤالات متداول
1- بیماری شقاق در نوزادان چیست؟
شقاق مقعد نوزاد، کشیدگی یا زخم پوست داخلی مقعد به دلیل مدفوع سفت و خشک است.
2- علت شقاق مقعدی در نوزادان چیست؟
یبوست، برنامه غذایی کم فیبر، اسهال شدید، بیماری التهابی در ناحیه مقعد یا روده، نقص در ساختار مقعد، نظافت ناحیه مقعد با دستمال‌های نامناسب
3- علائم شقاق در کودکان چیست؟
التهاب، قرمزی، سوزش، خارش، زخم، خونریزی، عدم اشتها یا تغییر در غذاخوردن
4- مدت‌زمان درمان شقاق مقعدی در کودکان چقدر است؟
مدت‌زمان درمان شقاق مقعدی در نوزادان و کودکان بستگی به‌شدت و نوع شقاق، واکنش بدن کودک به درمان، و توصیه‌های پزشک دارد. شقاق حاد معمولاً شش‌هفته‌ای درمان می‌شود.
5- برای درمان فیشر مقعدی نوزاد چه توصیه‌ای دارید؟
توصیه می‌کنیم معاینه را تحت‌نظر افراد مجرب انجام دهید. برای ارتباط با آقای دکتر قمری جراح عمومی و متخصص درمان بیماری‌های مقعدی می‌توانید با شماره 09031252295 تماس بگیرید.
