مسدود کنندههای کانال کلسیم گروهی از داروها هستند که نحوه استفاده بدن از کلسیم معدنی ضروری را محدود میکنند. از آنجایی که قلب و سیستم گردش خون برای عملکرد به کلسیم نیاز دارند، این داروها در درمان فشار خون بالا، مشکلات ریتم قلب و سایر اختلالات مؤثرند. در این مقاله وبسایت دکتر قمری به بررسی و معرفی این دارو خواهیم پرداخت.
مسدود کنندههای کانال کلسیم چگونه کار میکنند؟
کلسیم یک الکترولیت است، به این معنی که وقتی در آب حل میشود بار مثبت دارد. بدن شما از یونها (اتمهایی با بار الکتریکی) در الکترولیتها برای انتقال مواد به داخل و خارج سلولها استفاده میکند. بدن همیشه در تلاش است تا تعادل برقرار کند؛ به این ترتیب، زمانی که یونهای کلسیم وارد سلول میشوند، یونهای سدیم از آن خارج میشوند و بالعکس.
این یونها از طریق کانالهایی وارد و از سلولها خارج میشوند. این کانالها مانند درهایی برای ورود و خروج یونها به سلولها عمل میکنند و ویژگیهای امنیتی دارند که فقط به یونهایی با بار و اندازه مناسب اجازه ورود میدهند.
مسدود کنندههای کانال کلسیم از ویژگی خاصی استفاده میکنند که انواع خاصی از کانالهای کلسیم فقط در بخشهای خاصی از بدن وجود دارند. این ویژگی به داروها این امکان را میدهد که بر اساس نوع کانالهایی که تحت تأثیر قرار میدهند، هدفگذاری کنند.
در دوز مناسب، مسدود کنندههای کانال کلسیم (گاهی اوقات آنتاگونیستهای کانال کلسیم نیز نامیده میشوند) فقط برخی از کانالها را مسدود میکنند و استفاده سلولها از کلسیم را کاهش میدهند.
چه شرایطی با این داروها درمان میشود؟
مسدود کنندههای کانال کلسیم عمدتاً برای درمان بیماریهای قلبی و گردش خون مورد استفاده قرار میگیرند. این داروها برای درمان موارد زیر تأیید شدهاند:
- فشار خون بالا
- آریتمیها (ریتم نامنظم قلب)
- درد قفسه سینه (آنژین صدری)
- اسپاسم عروق کرونر
- کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک (بزرگ شدن قلب)
- فشارخون ریوی
- خونریزی زیر عنکبوتیه
علاوه بر کاربردهای تأیید شده، مسدود کنندههای کانال کلسیم به طور غیررسمی نیز برای درمان مواردی مانند پدیده رینود، پیشگیری از میگرن، درمان شقاق مقعد و مشکلات ریوی در ارتفاع بالا تجویز میشوند. همچنین، مطالعات در حال بررسی هستند که این داروها ممکن است به تأخیر یا پیشگیری از بیماریهایی مانند زوال عقل، بیماری پارکینسون و بیماری آلزایمر کمک کنند.
سرکه سیب برای شقاق مقعدی را نیز مطالعه کنید و در صورت نیاز از متخصصان کمک بخواهید. همچنین، رژیم غذایی برای درمان واریس پا را نیز مطالعه کرده و از اختلال دارو و خوراکیها مطمئن شوید.
آیا انواع مختلفی از مسدود کنندههای کانال کلسیم وجود دارد؟
بله مسدودکنندههای کانال کلسیم در دو نوع اصلی وجود دارند:
- دی هیدروپیریدینها: این داروها بر روی رگهای خونی تأثیر میگذارند و آنها را شل میکنند، به همین دلیل برای درمان فشار خون بالا مؤثر هستند. (برای مثال، نودیپین که برای درمان خونریزی زیر عنکبوتیه استفاده میشود).
- غیر دی هیدروپیریدینها: این داروها هم عضله قلب و هم عروق خونی را هدف قرار میدهند و در درمان مشکلات ریتم قلب مؤثر هستند.
دی هیدروپیریدینها | غیر دی هیدروپیریدینها |
آملودیپین | دیلتیازم (بنزوتیازپین) |
کلویدیپین (فقط استفاده در بیمارستان) | وراپامیل (فنیل آلکامین) |
فلودیپین | |
ایسرادیپین | |
نیکاردیپین | |
نیفدیپین | |
نیمودیپین |
مسدود کنندههای کانال کلسیم دارای مزایای مختلفی هستند که باعث میشود معمولاً تجویز شوند:
- اثر بخشی بالا: این داروها در افراد از هر سن و نژاد مؤثر هستند و میتوانند مشکلات مختلف قلبی و گردش خون را درمان کنند.
- هدفگذاری خاص: بسته به نوع داروی مورد استفاده، ممکن است اثرات مختلفی مشاهده شود و شرایط خاصی هدف قرار گیرد.
- گزینههای مناسبتر: برخی داروها ممکن است برای کنترل فشار خون مناسب نباشند به دلیل شرایط خاص سلامتی یا داروهای دیگر. در این موارد، مسدود کنندههای کانال کلسیم میتوانند گزینه بهتری باشند.
- ترکیب با داروهای دیگر: این داروها میتوانند با داروهای دیگری که به درمان مشکلاتی مانند کلسترول بالا کمک میکنند، ترکیب شوند. این کار درمان را راحتتر کرده و مشکلات متعددی را همزمان برطرف میکند.
عوارض جانبی و خطرات احتمالی
بهطورکلی، مسدود کنندههای کانال کلسیم ممکن است عوارض جانبی زیر را ایجاد کنند:
- دی هیدروپیریدینها: شایعترین عوارض شامل احساس سبکی سر یا سرگیجه، سرخ شدن، سردرد و تورم در اندامها است.
- غیر دی هیدروپیریدینها: این داروها ممکن است باعث یبوست، ضربان قلب آهسته (برادیکاردی) و کاهش توانایی پمپاژ خون در قلب شوند.
همچنین، برخی از این داروها میتوانند باعث هیپرپلازی لثه شوند (رشد غیرطبیعی لثهها)، و ممکن است علائم بیماری ریفلاکس معده (GERD) یا سوزش سر دل را تشدید کنند.
در صورت فراموش کردن یک دوز چه باید کرد؟
دوز مسدود کنندههای کانال کلسیم برای مؤثر و ایمن بودن بسیار مهم است. اگر یک دوز را فراموش کردید، هرگز نباید سعی کنید با مصرف دوز اضافی جبران کنید، زیرا این کار میتواند خطرناک باشد. این موضوع بهویژه در مورد وراپامیل که تأثیر زیادی بر زمان و قدرت ضربان قلب دارد، صادق است.
دلایل عدم مصرف این داروها
بیمارانی که مشکلات قلبی خاص یا فشار خون پایین دارند، ممکن است نتوانند از این داروها استفاده کنند. همچنین، بارداری، مشکلات کبدی و برخی انواع ریتمهای نامنظم قلب میتوانند دلایل دیگری برای عدم مصرف این داروها باشند.
تداخل دارویی
مسدود کنندههای کانال کلسیم میتوانند با بسیاری از داروها تداخل داشته باشند، به ویژه داروهایی که فشار خون یا ضربان قلب را تحت تأثیر قرار میدهند. همچنین، بهتر است از مصرف این داروها همراه با گریپفروت خودداری کنید، زیرا ممکن است بر جذب دارو تأثیر بگذارد.
در رابطه با بهترین میوه برای درمان بواسیر نیز بخوانید.
مدت زمان مصرف
معمولاً، مسدود کنندههای کانال کلسیم که به صورت خوراکی مصرف میشوند، برای استفاده طولانیمدت بیخطر هستند و میتوان آنها را به طور نامحدود مصرف کرد. با این حال، نباید مصرف آنها را به طور ناگهانی بدون مشورت با ارائهدهنده مراقبتهای بهداشتی قطع کرد.
قطع مصرف دارو
در برخی موارد، اگر سلامت شما به اندازهای بهبود یابد که نیازی به مصرف دارو نباشد، ممکن است بتوانید مصرف آن را کاهش دهید. با این حال، باید این تغییرات را تحت نظر ارائهدهنده مراقبتهای بهداشتی انجام دهید و هرگز نباید دارو را به طور ناگهانی قطع کنید. برخی شرایط مانند آریتمی یا بزرگ شدن قلب نیاز به ادامه مصرف دارو دارند.
زمان مراجعه به پزشک
در صورت تغییر ناگهانی در علائم، به ویژه علائم مربوط به قلب و سیستم گردش خون، باید با پزشک تماس بگیرید. اگر علائم زیر را تجربه کردید، فوراً به دنبال مراقبتهای پزشکی باشید:
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه، بهویژه تغییرات ناگهانی در شدت یا فرکانس درد
- ریتمهای نامنظم قلب یا تپش قلب
- غش کردن یا احساس سبکی سر یا سرگیجه
همچنین، در صورت مشاهده علائم واکنشهای آلرژیک، مانند بثورات پوستی غیرقابل توضیح یا تورم در صورت و اندامها، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.