زندگی با سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) می‌تونه شبیه به راه رفتن روی لبه تیغ باشه. یه روز حالت خوبه و روز بعد ممکنه دردهای شکمی، نفخ، اسهال یا یبوست سراغت بیاد. این حمله‌ها (فِلرآپ‌ها) معمولاً یه‌دفعه شروع می‌شن و چند ساعت یا حتی چند روز ادامه دارن. اما خبر خوب اینه که می‌تونی با چند روش ساده، علائم رو کاهش بدی و زودتر حالت خوب بشه.
حمله IBS دقیقاً یعنی چی؟
حمله یا “flare-up” به همون دوره‌هایی گفته می‌شه که علائم IBS شدت می‌گیرن و فرد دچار ناراحتی شدید می‌شه. دلایلش می‌تونه متفاوت باشه، مثل:
- استرس یا اضطراب زیاد
- خواب ناکافی یا ناآرام
- تغییر در رژیم غذایی
- مصرف داروهایی که روی روده تأثیر دارن
- عدم تحمل لاکتوز
- تغییرات هورمونی
علائم حمله IBS چیه؟
- درد یا گرفتگی شکم
- نفخ و گاز
- تغییر در الگوی دفع (اسهال، یبوست یا هر دو)
- حس تخلیه ناقص بعد از اجابت مزاج
- نیاز فوری به رفتن به دستشویی
جالبه بدونید بعضی از علائم سندروم روده تحریک‌پذیر، مثل یبوست طولانی‌مدت یا اسهال‌های مکرر، می‌تونن زمینه‌ساز بیماری‌های ناحیه مقعدی مثل بواسیر، شقاق یا حتی فیستول بشن. وقتی فرد مدام دچار زور زدن موقع دفع یا التهاب مزمن در ناحیه مقعد می‌شه، احتمال ایجاد این مشکلات بیشتر می‌شه. به همین دلیل، اگه علائم گوارشی‌تون با درد یا خونریزی مقعدی همراهه، حتما به فکر درمان تخصصی مشکلات مقعدی هم باشید.
حمله هایIBS چقدر طول می‌کشن؟
به طور میانگین بین ۲ تا ۴ روز، ولی ممکنه گاهی بیشتر طول بکشه. طول مدت حمله به شدت علائم، رژیم غذایی و سطح استرس فرد بستگی داره.
راهکارهای فوری برای کاهش علائم IBS
اگه یه حمله IBS شروع شد، این تکنیک‌ها می‌تونن کمک‌کننده باشن:
- کمپرس گرم روی شکم (مثل کیسه آب گرم): برای کاهش گرفتگی عضلات
- پیاده‌روی سبک یا حرکات کششی: برای کمک به هضم
- نوشیدن دمنوش نعناع: اثر تسکین‌دهنده داره
- آب کافی بنوشید: برای جلوگیری از یبوست
- تمرینات تنفسی یا مدیتیشن: برای کاهش استرس و تنش عصبی
داروهای بدون نسخه برای IBS
برخی داروهای OTC که می‌تونن کمک کنن:
- لوپرامید (Imodium) برای کنترل اسهال
- مکملهای فیبر برای یبوست
- داروهای ضداسپاسم برای کاهش درد شکم
چه غذاهایی رو باید در حمله IBS حذف کرد؟
این غذاها ممکنه علائم رو بدتر کنن:
- غذاهای پرچرب و سرخ‌کرده
- نوشیدنی‌های کافئین‌دار
- الکل
- غذاهای تند
- شیرینی‌های مصنوعی (مثل سوربیتول)
- غذاهای پر FODMAP (مثل پیاز، سیر، لبنیات و بعضی میوه‌ها)
رعایت رژیم لو FODMAP زیر نظر پزشک یا متخصص تغذیه می‌تونه خیلی مؤثر باشه.
کی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگه علائم زیر رو داری، بهتره سریعاً با پزشک مشورت کنی:
- طولانی شدن حمله بیش از یه هفته
- کاهش وزن غیرعادی یا وجود خون در مدفوع
- درد شکم شدید و غیرقابل تحمل
- تأثیر منفی روی کیفیت زندگی روزمره
مشاوره برای کنترل IBS
اگه با IBS درگیر هستی، بدون که تنها نیستی! متخصصان کلینیک‌های گوارش می‌تونن بر اساس شرایط خاص بدنت، یه برنامه درمانی اختصاصی برایت تنظیم کنن تا هم حملات رو کمتر تجربه کنی و هم کیفیت زندگیت بهتر بشه.
اگر با علائم گوارشی مثل درد، یبوست یا خونریزی در ناحیه مقعد مواجه هستید، بهتره برای بررسی تخصصی حتما با یک پزشک باتجربه مشورت کنید. دکتر عبدالرحیم قمری، متخصص درمان بیماری‌های مقعدی با لیزر، یکی از گزینه‌های حرفه‌ای برای تشخیص دقیق و درمان مؤثر این نوع مشکلات محسوب می‌شه.
نتیجه‌گیری
IBS یه بیماری مزمنه اما قابل مدیریت. با آگاهی از محرک‌ها، رعایت تغذیه مناسب، کنترل استرس و دریافت مشاوره تخصصی می‌تونی کیفیت زندگیت رو بالا ببری. پس اگه علائمت شدید یا مداوم هستن، وقتشه با یه متخصص تماس بگیری.
