جراح کولورکتال که به عنوان پروکتولوژیست نیز شناخته می‌شود، پزشکی است که در تشخیص و درمان بیماری‌ها و اختلالات روده بزرگ، راست‌روده و مقعد تخصص دارد. این جراحان علاوه بر داشتن مهارت‌های جراحی عمومی، آموزش ویژه‌ای در فیزیولوژی و پاتولوژی کولورکتال دریافت می‌کنند و می‌توانند طیف گسترده‌ای از تکنیک‌های جراحی و آندوسکوپی را برای درمان مشکلات کولورکتال به کار بگیرند.
آنها بیماری‌هایی مانند سرطان کولورکتال، پولیپ‌ها، بیماری‌های التهابی روده، اختلالات عملکردی روده و شرایط خوش‌خیم مانند هموروئید و شقاق مقعد را درمان می‌کنند. برای آشنایی بیشتر با فعالیت‌های جراحان کولورکتال این مقاله وب‌سایت دکتر قمری را تا انتها بخوانید.
جراح کولورکتال (پروکتولوژیست) کیست؟
جراح کولورکتال، یا پروکتولوژیست، پزشکی است که در تشخیص و درمان شرایط مرتبط با روده بزرگ (کولون)، راست‌روده و مقعد تخصص دارد. اصطلاح «جراح کولورکتال» اصطلاح به‌روزتری برای تخصصی است که قبلاً با نام «پروکتولوژیست» شناخته می‌شد.
آیا بین جراح کولورکتال و پروکتولوژیست تفاوتی وجود دارد؟
تغییر نام از «پروکتولوژیست» به «جراح کولورکتال» به دلیل این است که اصطلاح «پروکتولوژیست» به طور خاص به رکتوم و مقعد اشاره دارد، در حالی که «کولورکتال» شامل کولون و رکتوم می‌شود که بخش اعظم روده بزرگ را تشکیل می‌دهند. با این حال، در عمل، هر دو تخصص تمامی این بخش‌ها را درمان می‌کنند.
چرا باید به یک جراح کولورکتال مراجعه کنید؟
اگر در قسمت پایینی دستگاه گوارش خود علائمی دارید، ممکن است ابتدا به پزشک عمومی یا متخصص گوارش مراجعه کنید. اگر پزشک عمومی یا متخصص گوارش معتقد باشد که وضعیت شما نیاز به جراحی دارد، شما را به جراح کولورکتال ارجاع می‌دهد. شرایط کولورکتال که ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند شامل موارد زیر است:
- سرطان و پولیپوز
- بیماری التهابی روده (IBD)
- ایسکمی (از دست دادن جریان خون)
- نقایص ساختاری مانند فیستول، فتق و پرولاپس
آیا جراحان کولورکتال فقط روده بزرگ را درمان می‌کنند؟
اگرچه جراحان کولورکتال در درمان روده بزرگ تخصص دارند، اما آنها جراحان عمومی نیز هستند. از آنجایی که اندام‌های بدن تمایل به تاثیرگذاری بر یکدیگر دارند، جراحان کولورکتال اغلب به درمان سایر اندام‌هایی که مستقیماً با روده بزرگ تعامل دارند یا بیماری مشابهی دارند نیز می‌پردازند. این موارد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- روده کوچک
- عضلات کف لگن
- سیستم ادراری
- دستگاه تناسلی زنانه
جراح کولورکتال چه چیزی را مطالعه می‌کند که جراح عمومی انجام نمی‌دهد؟
جراحان کولورکتال به طور عمیق به مطالعه فیزیولوژی روده و آنورکتال می‌پردازند تا بفهمند چگونه تمامی قسمت‌ها با هم کار می‌کنند. این تخصص به آنها امکان می‌دهد تا مشکلات فیزیولوژیکی پیچیده را تجزیه‌وتحلیل کرده و با دقت و ظرافت مورد نیاز درمان کنند.
جراح کولورکتال چه می‌کند؟
جراحان کولورکتال طیف وسیعی از تکنیک‌های آندوسکوپی و جراحی را برای درمان مشکلات دستگاه گوارش انجام می‌دهند. این بدان معناست که آنها تمامی ابزارهای موجود را برای درمان شرایط پیچیده در اختیار دارند و می‌توانند از روش‌های غیرجراحی (آندوسکوپی)، جراحی کم تهاجمی یا جراحی باز استفاده کنند.
تکنیک‌هایی که جراحان کولورکتال استفاده می‌کنند عبارت‌اند از:
- کولونوسکوپی: معاینه آندوسکوپی روده بزرگ (کولون)
- انتروسکوپی: معاینه آندوسکوپی روده کوچک که امکان مداخلات جزئی را فراهم می‌کند.
- سیگموئیدوسکوپی: معاینه آندوسکوپی کولون سیگموئید، رکتوم و مقعد که امکان مداخلات جزئی را فراهم می‌کند.
- لاپاراسکوپی: معاینه اندام‌های شکمی با استفاده از آندوسکوپ مخصوص (لاپاروسکوپ) که از بریدگی کوچکی در شکم عبور می‌کند.
- جراحی لاپاروسکوپی: تکنیک جراحی کم تهاجمی که از لاپاروسکوپ برای جراحی از طریق چندین بریدگی کوچک در شکم استفاده می‌کند.
- جراحی رباتیک: جراحی لاپاروسکوپی با استفاده از بازوی رباتیک که جراح از روی کنسول کنترل می‌کند.
اقداماتی که جراحان کولورکتال انجام می‌دهند عبارتند از:
- پولیپکتومی: برداشتن پولیپ از روده به روش آندوسکوپی.
- رزکسیون آندوسکوپی مخاط (EMR) / تشریح آندوسکوپی زیر مخاطی (ESD): تکنیک‌های پیشرفته آندوسکوپی برای از بین بردن تومورهای دشوار.
- میکروسرجری آندوسکوپی ترانس‌مقعد: جراحی از طریق پروکتوسکوپ برای برداشتن تومورها یا انسدادهای بزرگ.
- جراحی برداشتن روده: برداشتن قسمتی یا تمام روده بزرگ.
- جراحی استومی: کولوستومی یا ایلئوستومی برای تغییر مسیر روده‌ها به سمت استوما.
- جراحی آناستوموز: معکوس کردن استومی و اتصال مجدد روده‌ها.
- آپاندکتومی: برداشتن آپاندیس ملتهب.
- آنوپلاستی: جراحی برای ترمیم یا بازسازی مقعد.
- رکتوپکسی: ترمیم افتادگی رکتوم.
- ساکروکولپوپکسی: ترمیم افتادگی اندام لگن.
- ترمیم فتق: ترمیم فتق روده از جمله لاپاراسکوپی و روش‌های رباتیک.
- سکوستومی / جراحی تنقیه روده بزرگ (ACE): کاشت لوله تنقیه.
آزمایش‌ها تشخیصی روتین توسط جراحان کولورکتال
جراحان کولورکتال آزمایش‌ها تشخیصی روتینی برای بررسی عملکرد کولورکتال و مقعدی شما انجام می‌دهند، از جمله:
- معاینه رکتال دیجیتال
- آنوسکوپی
- پروکتوسکوپی
- دفکوگرافی
- سونوگرافی اندورکتال
- مانومتری آنورکتال
جراحان کولورکتال چه شرایطی را درمان می‌کنند؟
ممکن است برای درمان شرایط زیر به یک جراح کولورکتال مراجعه کنید:
سرطان کولورکتال، از جمله:
- سرطان روده بزرگ
- سرطان رکتوم
- سرطان مقعد
- سرطان آپاندیس
- کارسینوماتوز صفاقی
- تومورهای استرومایی دستگاه گوارش
- تومورهای نورواندوکرین
- سرطان کولورکتال غیر پولیپوز ارثی (HNPCC)
پولیپ کولورکتال و سندرم‌های پولیپوز ارثی، از جمله:
- سندرم پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP)
- سندرم لینچ
- پولیپوز مرتبط با MUTYH (MAP)
- سندرم پولیپوز دندانه‌دار / سندرم پولیپوز هیپرپلاستیک
- تومورهای دسموئید
- سندرم پتز-جگرز
- سندرم پولیپوز نوجوانان
- سندرم هامارتوم PTEN
کولیت پیچیده، از جمله:
- دیورتیکولیت
- کولیت زخمی
- کولیت میکروسکوپی
- کولیت کاذب غشایی
- بیماری کرون
- آپاندیسیت
- انتروکولیت نکروزان
- کولیت ایسکمیک
اختلالات عملکردی روده، از جمله:
- اختلال عملکرد کف لگن
- بی‌اختیاری مدفوع
- مانع اجابت مزاج
آنیسم
عیوب ساختاری، از جمله:
- انسداد روده بزرگ
- فیستول مقعدی
- فیستول رکتوواژینال
- فتق پرینه
- آبسه پری آنال
- افتادگی راست‌روده
- افتادگی اندام لگن
شرایط خوش‌خیم روده بزرگ، از جمله:
- خونریزی گوارشی / خونریزی مقعدی
- شقاق مقعد
- پروکتیت
- هموروئید (انواع هموروئید چیست؟)
- زخم‌های راست‌روده
- یبوست و نهفتگی مدفوع
